*CVCM. BS. CKI. Lê Ngọc Trung – Phó trưởng khoa Phụ Sản

Hội chứng HELLP là gì?

HELLP là tên viết tắt của các từ Hemolytic anemia (thiếu máu tán huyết), Elevated Liver enzymes (tăng men gan) và Low Platelet count (giảm tiểu cầu).

Hội chứng HELLP là hội chứng thiếu máu tán huyết, tăng men gan và giảm tiểu cầu ở thai phụ, thường xảy ra ở giai đoạn cuối của thai kỳ, đôi khi xảy ra sau sinh. Đây là một biến thể của tình trạng tiền sản giật ở bà bầu, có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Có khoảng từ 2% - 12% người bệnh bị tiền sản giật mắc hội chứng HELLP. Trong đó, 50% trường hợp xảy ra trong khoảng 27 và 36 tuần vô kinh, nhưng vẫn có những ca rất sớm đã được mô tả trong khoảng 17-20 tuần vô kinh và một số khác lại chỉ xảy ra trong thời kỳ hậu sản (chiếm 30% số trường hợp).

Dấu hiệu nhận biết của hội chứng HELLP

Các triệu chứng của hội chứng HELLP tiền sản giật (nhiễm độc thai kỳ) bao gồm: Nhức đầu nhiều và tăng dần; Mờ mắt, khó chịu; Buồn nôn và nôn; Đau ngang vùng thượng vị hoặc đau ¼ trên phải vùng bụng có thể do tắc nghẽn dòng máu lưu thông ở xoang gan gây ra bởi sự lắng đọng của fibrin nội mạch; Tăng cân do phù toàn thân và protein niệu trên 1+ (trong 90% các trường hợp); Dị cảm tê tay chân; Tăng huyết áp; Qua khám phát hiện vỡ bao gan kèm máu tụ, đông máu nội mạch lan tỏa.

Điều trị hội chứng HELLP thế nào?

Hội chứng HELLP có thể gây những hậu quả nghiêm trọng như gây tổn thương gan, thận, dẫn đến suy đa cơ quan khiến người bệnh bị rối loạn đông máu, xuất huyết não, men gan tăng. Hội chứng HELLP ở bà bầu có biểu hiện tiền sản giật nếu không được xử trí nhanh chóng, kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng bệnh ngày càng nặng, nguy cơ tử vong cả mẹ lẫn con rất cao.

Cách điều trị duy nhất và bắt buộc đối với hội chứng này là chấm dứt thai kỳ, tức lấy thai nhi ra khỏi người mẹ. Sau khi thai nhi được lấy ra, sức khỏe bà mẹ sẽ được cải thiện rất nhanh.

Ngoài ra, có một số thuốc đã được nghiên cứu để điều trị hội chứng HELLP nhưng việc ứng dụng nó vào thực tế vẫn còn gây tranh cãi, nghi ngờ liệu magnesium sulfate có thực sự làm giảm nguy cơ co giật dẫn đến tiền sản giật hay không.

Đối với sản phụ bị đông máu nội mạch lan tỏa, có thể xử lý bằng huyết tương tươi đông lạnh để bồi hoàn lại các protein có chức năng đông máu. Trong một số trường hợp có thể còn phải truyền máu để khắc phục tình trạng thiếu máu ở người bệnh.

Với trường hợp mắc hội chứng HELLP nhẹ thì chỉ cần dùng corticoid và thuốc hạ huyết áp.

Phòng ngừa hội chứng HELLP

Hiện nay chưa có phương pháp nào giúp phòng ngừa hội chứng này hiệu quả. Sản phụ có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, chế độ vận động và dinh dưỡng hợp lý giúp phòng ngừa tình trạng tiểu đường thai kỳ hay huyết áp cao.

Bên cạnh đó, việc khám thai định kỳ giúp bác sĩ phát hiện kịp thời nguy cơ tiền sản giật tiến triển sản giật hoặc HELLP để can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Ngoài ra, một số lưu ý có thể giúp mẹ bầu phòng ngừa như: Chuẩn bị sức khỏe và thể chất tốt trước khi mang thai; Cần phải nhấn mạnh một điều rằng thai phụ đặc biệt là thai phụ có tiền sử thai lưu cần thiết đi khám thai định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín để được theo dõi và quản lý thai kỳ. Đồng thời, cần cung cấp cho bác sĩ sản khoa tiền sử mắc HELLP của gia đình, tiền sản giật hoặc các rối loạn tăng huyết áp khác; Nhận ra các dấu hiệu bất thường và đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

Hội chứng HELLP ở bà bầu bị tiền sản giật có những dấu hiệu khá dễ nhầm lẫn với những biểu hiện thông thường của cơ thể trong quá trình mang thai. Chính vì vậy thai phụ, đặc biệt là thai phụ trước đó đã có biểu hiện tiền sản giật không nên chủ quan với bất kỳ thay đổi bất thường nào của cơ thể. Thai phụ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được khám, tư vấn, đánh giá thể trạng sức khỏe và có biện pháp can thiệp kịp thời, giúp bảo vệ sự an toàn, mạnh khỏe cho cả mẹ lẫn con.

Tác giả: Thành Tuyên