Hội chứng ống cổ tay – Bệnh thường gặp nhưng tuyệt đối đừng xem nhẹ
Trong những năm gần đây, số lượng người đến Bệnh viện khám vì tê bì tay, đặc biệt là vùng ngón cái, ngón trỏ và giữa có xu hướng gia tăng, trong đó phần lớn liên quan đến hội chứng ống cổ tay. Đây là một bệnh lý thường gặp của hệ thần kinh ngoại biên, dễ bị bỏ sót ở giai đoạn sớm nhưng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như teo cơ, giảm khả năng cầm nắm, ảnh hưởng đến chất lượng sống nếu không được điều trị kịp thời.

*CVCM: ThS. BS Vũ Văn Bộ, khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc.

Hiểu đúng về hội chứng ống cổ tay

Hội chứng ống cổ tay (Carpal Tunnel Syndrome) là tình trạng dây thần kinh giữa (median nerve) bị chèn ép tại ống cổ tay – một đường hầm hẹp nằm ở mặt trước cổ tay, được cấu tạo bởi các xương cổ tay và dây chằng ngang cổ tay. Dây thần kinh giữa chịu trách nhiệm cung cấp cảm giác cho ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và một phần của ngón đeo nhẫn, đồng thời điều khiển một số cơ nhỏ ở gốc ngón cái.

Khi dây thần kinh này bị chèn ép hoặc kích thích kéo dài, sẽ gây ra các triệu chứng rối loạn cảm giác và vận động của bàn tay.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay, bao gồm:

  • Làm việc lặp đi lặp lại cổ tay trong thời gian dài: đánh máy, dùng chuột máy tính, thợ may, làm móng, bưng bê nặng…
  • Thay đổi nội tiết: thường gặp ở phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh
  • Bệnh lý chuyển hóa: tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, suy giáp, gout.
  • Béo phì, giữ nước mô mềm, làm tăng áp lực trong ống cổ tay
  • Di truyền: một số người có cấu trúc ống cổ tay nhỏ bẩm sinh

Triệu chứng nhận biết

Hội chứng ống cổ tay thường tiến triển âm thầm và tăng dần theo thời gian. Các triệu chứng điển hình gồm:

  • Tê bì, châm chích hoặc cảm giác như kiến bò ở ngón cái, trỏ, giữa – đặc biệt xuất hiện về đêm hoặc sáng sớm
  • Cảm giác đau cổ tay, lan lên cẳng tay hoặc cánh tay
  • Yếu tay, cầm nắm đồ vật khó khăn, dễ làm rơi
  • Trường hợp nặng: teo cơ mô cái, giảm hoàn toàn cảm giác đầu ngón tay

Những triệu chứng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai tay, thường rõ hơn ở tay thuận hoặc tay làm việc nhiều.

Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nếu không được phát hiện và xử trí sớm, tình trạng chèn ép thần kinh kéo dài sẽ gây:

  • Teo cơ vùng mô cái, mất chức năng cầm nắm tinh tế
  • Rối loạn cảm giác vĩnh viễn ở đầu ngón tay
  • Giảm chất lượng sống, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hằng ngày
  • Trong một số trường hợp, người bệnh phải phẫu thuật muộn khi các can thiệp bảo tồn không còn hiệu quả

Chẩn đoán hội chứng ống cổ tay

Việc chẩn đoán hội chứng ống cổ tay được thực hiện thông qua:

  • Khám lâm sàng thần kinh, sử dụng các nghiệm pháp như Tinel, Phalen
  • Điện cơ và đo dẫn truyền thần kinh (EMG – NCS): đánh giá chức năng dây thần kinh giữa và phát hiện tổn thương sớm
  • Siêu âm hoặc MRI cổ tay: xác định hình ảnh chèn ép hoặc các nguyên nhân thực thể khác

Hướng điều trị

1. Điều trị nội khoa – giai đoạn nhẹ đến trung bình:

  • Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) để giảm viêm quanh dây thần kinh
  • Vitamin nhóm B giúp nuôi dưỡng và phục hồi chức năng thần kinh
  • Nẹp cổ tay: giữ cổ tay ở tư thế trung gian, nhất là vào ban đêm
  • Vật lý trị liệu: xoa bóp, siêu âm trị liệu, bài tập cổ tay giúp giảm chèn ép

2. Can thiệp ngoại khoa:

Khi điều trị nội khoa không cải thiện, hoặc người bệnh có dấu hiệu teo cơ, mất cảm giác nhiều, phẫu thuật giải phóng dây thần kinh giữa là lựa chọn điều trị triệt để và có thể mang lại hiệu quả lâu dài, vĩnh viễn.

Phẫu thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác, nhằm giải phóng hoàn toàn dây thần kinh khỏi tình trạng chèn ép. Đây là thủ thuật cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật thần kinh hoặc chấn thương chỉnh hình có kinh nghiệm, vì nếu thực hiện không đúng kỹ thuật có thể gây biến chứng như tổn thương thần kinh, sẹo xơ dính, thậm chí không cải thiện triệu chứng khiến người bệnh lo lắng và e ngại can thiệp điều trị.

Lợi ích của phẫu thuật sớm

Thực tế cho thấy, ở những trường hợp hội chứng ống cổ tay nặng hoặc đã xuất hiện teo cơ, nếu trì hoãn điều trị, khả năng hồi phục chức năng bàn tay sẽ giảm đáng kể. Phẫu thuật giải phóng thần kinh khi được thực hiện đúng thời điểm không chỉ giúp chấm dứt nhanh các triệu chứng tê bì, đau nhức mà còn ngăn ngừa tổn thương thần kinh vĩnh viễn, bảo tồn sức mạnh cơ và sự khéo léo của bàn tay.

Đặc biệt, can thiệp sớm giúp rút ngắn thời gian phục hồi, người bệnh có thể sớm quay lại sinh hoạt, làm việc bình thường và giảm thiểu nguy cơ tái phát. Việc lựa chọn bác sĩ có chuyên môn cao, cơ sở y tế uy tín là yếu tố quyết định để đảm bảo ca phẫu thuật an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.

Phòng ngừa hiệu quả bằng thói quen lành mạnh

  • Tránh lặp đi lặp lại một tư thế tay quá lâu
  • Nghỉ giải lao giữa giờ khi làm việc máy tính, điện thoại
  • Kéo giãn và vận động nhẹ nhàng cổ tay mỗi ngày
  • Kiểm soát tốt các bệnh nền: đái tháo đường, viêm khớp, suy giáp
  • Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý

Chia sẻ từ ThS. Bs Vũ Văn Bộ - Khoa chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc.

Hội chứng ống cổ tay là bệnh lý có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, không ít người bệnh có tâm lý chủ quan, tự điều trị tại nhà hoặc để bệnh kéo dài nhiều năm. Đến khi xuất hiện biến chứng teo cơ, mất cảm giác, việc điều trị sẽ phức tạp hơn và quá trình hồi phục cũng lâu hơn.

Đáng lưu ý, hiện có nhiều trường hợp người bệnh bị tê tay đã lạm dụng các thuốc chứa corticoid mà không có chỉ định, không tuân thủ liều lượng và cách dùng dẫn đến suy tuyến thượng thận - một biến chứng nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe toàn thân. Đây là lời cảnh báo để người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc, mà cần khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.”

Tác giả: Trần Sang