*CVCM: BS.CKII. Nguyễn Thị Hoan – Trưởng khoa Nhi

Tình hình cúm A hiện nay

Theo World Health Organization (WHO), mỗi năm có khoảng 1 tỷ ca cúm mùa, trong đó có 3 - 5 triệu trường hợp bệnh nặng và 290.000 - 650.000 ca tử vong do viêm đường hô hấp liên quan cúm. 

Trên thế giới, cúm A đang bước vào giai đoạn gia tăng theo mùa, đặc biệt tại khu vực Châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ khi thời tiết chuyển lạnh. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ghi nhận mỗi năm cúm mùa gây ra khoảng 1 tỷ ca mắc, trong đó 3 - 5 triệu ca diễn biến nặng và 290.000 - 650.000 ca tử vong, mà cúm A là chủng gây nhiều biến chứng nhất. 

Tại Việt Nam, Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận số ca cúm mùa, đặc biệt là cúm A, tăng mạnh từ đầu tháng 10 với 3.726 trường hợp đến khám và 479 trẻ phải nhập viện. Chỉ trong tuần đầu tháng 11, bệnh viện ghi nhận hơn 1.500 ca dương tính, số ca mắc trong tăng khoảng 101% so với mức trung bình mỗi tuần từ đầu tháng 10 đến tuần đầu tháng 11, trong đó trên 150 trẻ phải nhập viện vì biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc co giật do sốt cao.

Cúm A và cúm thường khác nhau như thế nào?

Cúm A là bệnh nhiễm virus đường hô hấp cấp tính, do virus cúm A (Influenza A virus) gây ra. Đây là chủng cúm dễ gây thành dịch nhất vì có khả năng biến đổi liên tục, lây lan nhanh và xuất hiện theo mùa, đặc biệt là giai đoạn giao mùa giữa thu - đông và đông - xuân. 

Các chủng virus cúm A phổ biến là A/H5N1, A/H1N1, A/H3N2, A/H7N9, trong đó, chủng A/H7N9 và A/H5N1 thường lưu hành ở gia cầm, có khả năng lây sang người và tạo thành dịch bệnh. Bệnh cúm A có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, ho, đau cơ, mệt mỏi, khó thở... Virus cúm A lây lan nhanh chóng, dễ dàng ảnh hưởng đến mọi đối tượng, đặc biệt là khi có sự thay đổi gen của virus, khiến cơ thể chưa kịp hình thành miễn dịch

Trong khi đó, cảm cúm thông thường (còn gọi là cảm lạnh) thường do các virus nhẹ hơn như Rhinovirus gây ra. Các triệu chứng bao gồm: sổ mũi, nghẹt mũi, ho nhẹ, đau họng, hắt hơi và đôi khi có sốt nhẹ. Bệnh thường không gây đau cơ hoặc mệt mỏi nghiêm trọng như cúm A và kéo dài từ 3 - 7 ngày. Bệnh phổ biến quanh năm và thường tự khỏi, ít gây biến chứng.

Đâu là những triệu chứng đặc trưng của Cúm A?

Cúm A thường khởi phát đột ngột với các biểu hiện rầm rộ hơn cảm cúm thông thường. Người bệnh nhanh chóng rơi vào tình trạng mệt mỏi, suy nhược nếu không phát hiện sớm. Những triệu chứng dưới đây là dấu hiệu nhận biết đặc trưng:

Sốt cao: Cúm A thường gây sốt cao từ 38-40°C, và nhiệt độ có thể kéo dài từ 2-4 ngày;

Ho khan: Ho thường dữ dội, có thể kèm theo cảm giác đau họng;

Đau cơ và đau khớp: Một trong những triệu chứng phổ biến của cúm A là đau cơ, đau khớp, và mệt mỏi nghiêm trọng;

Mệt mỏi kéo dài: Mệt mỏi có thể kéo dài vài ngày, thậm chí là cả tuần;

Khó thở và viêm phổi: Cúm A có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, khó thở và suy hô hấp, đặc biệt là ở những người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch yếu;

Viêm họng và nghẹt mũi: Mặc dù không phải lúc nào cũng có, nhưng viêm họng và nghẹt mũi cũng là các triệu chứng thường gặp.

Vì sao không thể coi thường cúm A?

Cúm A không chỉ là “cảm cúm thông thường” như nhiều người vẫn nghĩ. Đây là một bệnh nhiễm virus có khả năng lây lan mạnh, tốc độ bùng phát nhanh theo mùa và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh mạn tính. 

Bệnh cúm A có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như sau:  Viêm phổi nặng, Viêm tai giữa, Viêm xoang, Viêm nhiễm đường tiết niệu, Viêm não – viêm màng não, Tổn thương gan, Sảy thai. Đối với những mẹ bầu nhiễm cúm ở 3 tháng đầu trong thai kỳ có thể gây ra những dị tật thai nhi như sứt môi hay bệnh lý van tim,... Một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể tiến triển nặng, gặp phải một số biểu hiện như sốt cao, khó thở, tím tái do suy đa tạng và có nguy cơ tử vong cao.

Chủ động phòng tránh cúm A - bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình

Để phòng tránh nguy cơ xảy ra biến chứng cúm A, sau khi đã được chẩn đoán bệnh, người bệnh nên tuân thủ theo những chỉ định của bác sĩ, đồng thời tiến hành cách ly để tránh lây nhiễm bệnh cho những người xung quanh. 

Những trường hợp bệnh nhẹ có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh tiến triển nặng, cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được xử trí kịp thời. 

Mọi đối tượng, mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm bệnh cúm A. Hơn nữa, đây cũng là giai đoạn nguy hiểm khi dịch cúm A đang bùng phát cùng với dịch sốt xuất huyết và dịch COVID-19. Chính vì thế, mỗi người nên chủ động phòng ngừa bệnh với những biện pháp sau: 

- Luôn đảm bảo vệ sinh cá nhân; che miệng khi hắt hơi, ho. 

- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý để tăng cường sức đề kháng. 

- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và dung dịch sát khuẩn. 

- Hạn chế tập trung nơi đông người, tránh tiếp xúc với người có triệu chứng.

- Đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh lây nhiễm bệnh. 

- Tiêm vắc xin cúm mỗi năm là biện pháp phòng chủ chốt vì virus biến chủng nhanh và khả năng bảo vệ giảm theo thời gian.

Khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ cúm A, cần đến cơ sở y tế gần nhất như Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc để được thăm khám và chăm sóc kịp thời, tránh được những biến chứng nguy hiểm, đồng thời giảm nguy cơ lây lan cho người xung quanh. Việc can thiệp sớm giúp nâng cao hiệu quả điều trị, rút ngắn thời gian hồi phục và bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình và cộng đồng.

Tác giả: Hà Trang