Nội dung khuyến cáo của WHO về nuôi con bằng sữa mẹ gồm có: 

• Cho con bú sớm trong vòng 1 giờ sau sinh
• Cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời
• Cho bé ăn bổ sung thực phẩm sau 6 tháng kết hợp bú sữa mẹ cho đến đến 24 tháng.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bà mẹ chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc cho trẻ bú sớm ngay sau sinh, nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, và duy trì bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn, cùng với chế độ ăn bổ sung hợp lý

1. Cho trẻ bú mẹ sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh: vì sao lại quan trọng đến vậy?

Khoảng thời gian 1 giờ đầu sau sinh được gọi là “giờ vàng”, thời điểm tối ưu để bắt đầu bú mẹ. Khi trẻ được tiếp xúc “da kề da” với mẹ và được bú những giọt sữa non đầu tiên, trẻ nhận được:

• Kháng thể tự nhiên và tế bào miễn dịch giúp tăng sức đề kháng, phòng chống các bệnh nguy hiểm như viêm phổi, tiêu chảy.
• Chất dinh dưỡng đặc biệt trong sữa non, đậm đặc, dễ hấp thu, đủ năng lượng cho trẻ ngay sau sinh.
• Ổn định thân nhiệt, đường huyết, giảm căng thẳng và giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
• Tạo liên kết gắn bó sớm giữa mẹ và con, nền tảng cho sự phát triển tâm lý ổn định sau này.
• Về phía mẹ: Giúp tử cung co hồi tốt, giảm chảy máu sau sinh, và kích thích tuyến yên tiết hormone oxytocin để sản xuất sữa lâu dài.

 Nếu bỏ qua giai đoạn vàng này, trẻ sẽ mất đi cơ hội quý giá để tiếp nhận sữa non, mẹ sẽ khó khăn hơn trong việc tiết sữa, và việc thiết lập phản xạ bú, mút cũng sẽ bị ảnh hưởng.

2. Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời –  hiệu quả vượt trội

Sữa mẹ chứa tất cả những gì trẻ cần:

• Đủ năng lượng, protein, vitamin, khoáng chất và nước (kể cả trong điều kiện thời tiết nóng bức)
• Chứa hàng triệu tế bào miễn dịch sống, các enzyme tiêu hóa, chất chống viêm, yếu tố tăng trưởng, điều mà không loại sữa công thức nào có thể thay thế.
• Tỷ lệ hấp thu sắt, canxi, kẽm cao hơn hẳn so với sữa công thức.
• Sữa mẹ còn là “liều vaccine tự nhiên đầu đời” nhờ chứa hàng tỷ lợi khuẩn sống như Lactobacillus và Bifidobacterium. Những lợi khuẩn này giúp thiết lập hệ vi sinh đường ruột cân bằng – nền tảng quan trọng cho hệ miễn dịch khỏe mạnh, hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại.
• Ngoài ra, sữa mẹ còn chứa hơn 200 loại oligosaccharide (HMOs) – các prebiotic tự nhiên có vai trò nuôi dưỡng lợi khuẩn và tăng cường sức đề kháng cho trẻ. HMOs giúp ngăn chặn vi khuẩn gây bệnh bám vào thành ruột, giảm nguy cơ tiêu chảy, viêm ruột và các bệnh lý đường tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ.

Lợi ích với trẻ:

• Tăng trưởng đều đặn, ít mắc bệnh, đặc biệt là giảm nguy cơ tiêu chảy, viêm phổi, dị ứng, béo phì.
• Trẻ bú mẹ hoàn toàn có chỉ số thông minh (IQ) cao hơn, phát triển nhận thức tốt hơn.
• Ít nguy cơ tử vong sơ sinh và sau sinh.

 Lợi ích với mẹ

• Tăng tiết sữa bền vững, giúp mẹ nhanh hồi phục sức khỏe.
• Giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng, loãng xương sau mãn kinh.
• Giúp mẹ giảm cân tự nhiên sau sinh, giảm căng thẳng.

3. Tiếp tục cho trẻ bú đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn – hành trình nuôi dưỡng sức đề kháng dài lâu

Sau 6 tháng, trẻ bắt đầu ăn dặm nhưng sữa mẹ vẫn tiếp tục là nguồn dinh dưỡng quan trọng, chứa các kháng thể và chất chống viêm, chiếm 30–50% nhu cầu năng lượng. Việc duy trì bú mẹ lâu dài giúp:

• Tăng đề kháng cho trẻ nhất là trong giai đoạn trẻ bắt đầu đi học mầm non.
• Giúp phát triển trí não, thị lực và cảm xúc ổn định.
• Tăng sự gắn kết mẹ con.

Cho con bú mẹ không chỉ là bản năng mà còn là lựa chọn thông minh, sự đầu tư dài hạn cho sức khỏe, trí tuệ và tương lai của trẻ. Hãy bắt đầu bằng một điều nhỏ cho trẻ bú ngay sau sinh để mang đến một khởi đầu lớn lao.

Tác giả: Trần Sang