Đứt dây chằng chéo trước: Khi nào cần phẫu thuật và giải pháp đột phá tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc

*CVCM: BSCKII. Nguyễn Văn Dũng – Phó trưởng khoa Chấn thương chỉnh

Đứt dây chằng chéo trước (Anterior Cruciate Ligament – viết tắt là ACL) không phải lúc nào cũng cần phẫu thuật – một số trường hợp có thể phục hồi bằng phương pháp bảo tồn. Tuy nhiên, nếu khớp gối mất vững, phẫu thuật tái tạo ACL là giải pháp tối ưu để tránh biến chứng. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã ứng dụng kỹ thuật tái tạo ACL giữ nguyên điểm bám sinh lý – phương pháp tiên tiến nhất thế giới, giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và bền vững.

Đứt dây chằng chéo trước là gì?

Dây chằng chéo trước đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ổn định khớp gối, đặc biệt khi chạy, nhảy hoặc đổi hướng đột ngột. Chấn thương ACL xảy ra khi dây chằng này bị căng quá mức hoặc đứt hoàn toàn do các tác động mạnh, thường gặp ở vận động viên bóng đá, bóng rổ, cầu lông hoặc người bị tai nạn sinh hoạt. Các triệu chứng thường gặp bao gồm nghe tiếng "rắc" trong khớp gối khi chấn thương, sưng đau nhanh chóng, hạn chế khả năng vận động và cảm giác lỏng gối, dễ khuỵu khi di chuyển.

Khi nào cần phẫu thuật tái tạo ACL?

Không phải mọi trường hợp đứt ACL đều cần phẫu thuật. Một số trường hợp có thể điều trị bảo tồn nếu:

• Người bệnh ít vận động, không chơi thể thao cường độ cao → Có thể hồi phục bằng tập phục hồi chức năng để tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp gối.
• Khớp gối vẫn ổn định, không có cảm giác lỏng lẻo → Có thể chỉ cần tập tăng cường cơ đùi, sử dụng nẹp bảo vệ để hỗ trợ khớp gối.
• Người lớn tuổi, có bệnh lý nền (tim mạch, tiểu đường…) → Phẫu thuật có thể không an toàn, việc điều trị tập trung vào cải thiện chức năng khớp và kiểm soát triệu chứng.

Tuy nhiên, nếu không được theo dõi sát, điều trị bảo tồn có thể dẫn đến mất vững khớp gối theo thời gian, tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm và hạn chế khả năng vận động về lâu dài. Vì vậy, cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi lựa chọn phương pháp này.

Các trường hợp nên phẫu thuật tái tạo ACL:

🔹 Người trẻ tuổi, vận động viên hoặc những người có nhu cầu vận động cao → Cần khớp gối vững chắc để tránh hạn chế hiệu suất vận động.

🔹 Khớp gối mất vững nghiêm trọng, có cảm giác lỏng lẻo ngay cả khi đi lại bình thường → Dấu hiệu cho thấy chức năng ACL bị suy giảm đáng kể.

🔹 Tổn thương phối hợp → Bao gồm đứt ACL kèm rách sụn chêm, tổn thương sụn khớp hoặc dây chằng khác, làm tăng nguy cơ tổn thương thứ phát.

🔹 Điều trị bảo tồn không hiệu quả → Người bệnh vẫn bị mất vững khớp gối sau một thời gian tập vật lý trị liệu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

🔹 Mức độ tổn thương theo đánh giá chuyên môn → Nghiệm pháp Lachman, Pivot shift hoặc chẩn đoán hình ảnh (MRI) cho thấy đứt ACL toàn phần hoặc tổn thương nghiêm trọng, khó có khả năng tự phục hồi.

Phẫu thuật tái tạo ACL giúp khớp gối phục hồi ổn định, giảm nguy cơ thoái hóa khớp và hỗ trợ người bệnh quay lại hoạt động bình thường sớm hơn. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần dựa trên đánh giá chuyên sâu từ bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp phẫu thuật tiên tiến tại Bệnh viện ĐK tỉnh Vĩnh Phúc

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã tiên phong ứng dụng kỹ thuật tái tạo ACL giữ nguyên điểm bám sinh lý – phương pháp mới nhất trên thế giới, giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và bền vững.

So với phương pháp tái tạo ACL truyền thống, kỹ thuật tái tạo ACL giữ nguyên điểm bám sinh lý mang lại nhiều ưu điểm vượt trội. Phương pháp truyền thống thường đặt gân ghép vào vị trí không hoàn toàn trùng khớp với vị trí giải phẫu tự nhiên của ACL, dẫn đến sự thay đổi cơ chế hoạt động của khớp gối, làm tăng nguy cơ lỏng gối và thoái hóa khớp sớm. Ngược lại, phương pháp hiện đại giữ nguyên điểm bám sinh lý của ACL, giúp tái tạo chính xác cấu trúc giải phẫu của dây chằng chéo trước, giúp khớp gối vận động gần như tự nhiên nhất. Nhờ vào việc phục hồi chính xác cấu trúc, người bệnh có khả năng phục hồi nhanh hơn và giảm đến 50% nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm so với phương pháp truyền thống. Phương pháp này cũng giúp giảm nguy cơ đứt lại, đặc biệt đối với những người có nhu cầu vận động cao như vận động viên thể thao, như đã được nghiên cứu và công bố trên Tạp chí Phẫu thuật Nội soi Khớp gối Quốc tế (KSSTA).

Quy trình phục hồi sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật tái tạo ACL, người bệnh cần tuân thủ quy trình phục hồi chức năng để đạt hiệu quả tối ưu. Trong 1-2 tuần đầu, việc kiểm soát sưng đau và tập nhẹ để tránh cứng khớp là rất quan trọng. Từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 6, người bệnh sẽ tập tăng cường cơ đùi, dần dần tập đi mà không cần nạng. Sau 3-6 tháng, phần lớn người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn và trở lại các hoạt động thể thao. Theo BSCKII. Nguyễn Văn Dũng – Phó trưởng khoa Chấn thương chỉnh: Sau phẫu thuật tái tạo ACL giữ nguyên điểm bám sinh lý giúp giảm đáng kể tỷ lệ tái phát chấn thương ACL nếu người bệnh tuân thủ vật lý trị liệu nghiêm ngặt.

Đứt dây chằng chéo trước có thể không gây đau đớn ngay lập tức nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, khớp gối sẽ dần mất vững, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp về sau. Vì vậy, khi có các dấu hiệu như sưng đau, lỏng khớp, khó vận động sau chấn thương, người dân không nên chủ quan mà cần đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn hướng điều trị phù hợp. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao cùng kỹ thuật phẫu thuật ACL tiên tiến nhất sẽ giúp người bệnh phục hồi tối ưu, lấy lại khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.

T/G: Hồng Nhung